تحلیل روزنامه پروادا روسیه:

پیامدهای شدید عدم تحویل S-300 برای روسیه

درسال 2010 شورای امنیت تحریم های تسلیحاتی به خاطر متوقف نکردن برنامه هسته ای علیه ایران به اجرا گذاشت که فقط شامل جنگ افزارهای تهاجمی می شود و هیچ ربطی به تجهیزات ضد هوایی ندارد / اظهارات مقامات ایران درخصوص یافتن جایگزین برای موشک های اس-300 روسی می تواند بلوف نباشد چون این کشور سال گذشته در زمان رژه نظامی موشک هایی بسیار شبیه نمونه های روسی به نمایش گذاشت

روزنامه روسی پراودا با انتشار تحلیلی درباره نقض قرار داد تحویل سیستم های دفاع هوایی اس-300 به ایران از سوی روسیه، هشدار داد که این اقدام پیامدهای شدیدی برای مسکو خواهد داشت. متن کامل این مقاله که به قلم سرگی بالماسف نوشته و در روز 8 شهریور 1390 (30 اوت 2011) منتشر شده در ادامه می آید.

***

عمل نکردن روسیه به قرارداد تحویل موشک های اس-300 به ایران پیامدهای ناخوشایندی در پی خواهد داشت. تهران به خاطر اجرا نشدن قرارداد امضا شده درسال 2008 از روسیه شکایت کرده و واکنش مقامات روسیه به این صورت بوده که از زبان الکساندر لوکاشویچ سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام کرده اند با توجه به روابط دوستانه دو طرف مسیرانتخابی شرکای ایرانی نمی تواند موجب تعجب نباشد. به گفته وی مسکو جستجوی مشترک روش های حل و فصل مساله مورد اختلاف را درچارچوب گفت وگوهای مستقیم به چنین راه حلی ترجیح می داد. برخی خبرگزاری ها سخنان دیگری از قول لوکاشویچ نقل کرده اند که از تغییر ناپذیر بودن موضع روسیه در خصوص اجرای قرارداد حکایت دارد و براساس ان اجرای این قرارداد به خاطر قطعنامه شماره 1929 شورای امنیت سازمان ملل و فرمان 22 سپتامبر سال گذشته رئیس جمهور روسیه غیرممکن است. اما طرف ایرانی اوضاع را خیلی نگران کننده نمی داند و سجادی سفیر این کشور در مسکو بدون اشاره به جزئیات اظهار داشته کشورش به سرعت شکاف موجود در سامانه ضد هوایی خود را از منابع دیگری پرکرده است. ولی باید گفت این همه ماجرا نیست.

طی ماه های اخیر اوضاع شرکت های روسی مشغول فعالیت در میادین گازی ایران هم به طرز عجیبی پیچیده شده و این بهانه را به برخی کارشناسان داده که به این نتیجه برسند که اجرا نکردن قرارداد تحویل موشک های اس-300 پیامدهای به مراتب بیشتری برای طرف روسی به همراه خواهد داشت که در زمینه نفت و گاز عیان خواهند شد.

آلکساندر خرامچیخین معاون مدیر انستیتو تجزیه و تحلیلهای سیاسی و نظامی، رجب صفرف مدیر کل مرکز تحقیقات ایران معاصر و ایوان رادیونف استاد مدرسه عالی اقتصاد درگفت وگو با پراودا نظر خود را در این خصوص بیان کرده اند.

به گفته رجب صفرف برخلاف نظر الکساندر لوکاشویچ ایران هیچ گام غیردوستانه ای در مورد روسیه برنداشته هرچند این حق را داشته که عمل نکردن روسیه به قرارداد را به منزله گامی غیردوستانه ارزیابی کند و برنجد. چون صحبت برسرتحویل محصولاتی بوده که اهمیت بسیار زیادی در زمینه دفاعی دارند. روسیه می توانست از قبل از طریق کانال های دیپلماتیک ایران را درجریان بگذارد و برای چنین چیزی اماده کند ولی این کار را انجام نداد.

حتی درشرایطی که روسیه قراردادی را فسخ کرده که به هیچ وجه تحریم های سازمان ملل شامل ان نمی شوند تهران سعی کرده در اجرای قرارداد و حفظ وجهه به مسکو کمک کند.

شکایت ایران به دادگاه بین المللی به این معنی است که اگر عملکرد روسیه نادرست ارزیابی شود می تواند براساس قوانین بین المللی به شرایط قرارداد عمل کند و همه راضی خواهند بود.

مقامات ایران به خوبی می فهمند که اجرا نکردن قرارداد موشکهای اس-300 با منافع روسیه در غرب مرتبط بوده و مسکو نمی خواسته چنین رفتاری داشته باشد ولی به خاطر مسائل مختلف و به خصوص مشارکت با غرب مجبور به انجام ان شده است.

شکایت ایران به دادگاه بین المللی این امکان را به مسکو می دهد که فشار غرب را دور بزند و وجهه خود را نه تنها نزد تهران و بلکه درتمام جهان حفظ کند چون این جریان فقط به ایران مربوط نمی شود و روسیه با رفتارش وجهه یک شریک غیر مطمئن و غیرمستقل را به نمایش گذاشته که به خاطر برخی مسائل و منافع طرف های ثالث قراردادهای خود را اجرایی نمی کند.

رجب صفرف به خصوص به این مساله توجه می کند که اجرای شرایط قرارداد در وهله نخست به نفع خود روسیه بوده که می توانسته مبالغ قابل توجهی به دست بیاورد چون این قرارداد ادامه همکاری های فنی و نظامی ازجمله تحویل لوازم یدکی و خدمات و غیره را هم شامل می شده است.

این کارشناس با رد ادعاهای مربوط به مشکلاتی که شرکت های گازی روسیه در بازار ایران با انها مواجه شده اند یاداور می شود که در واقع خود انها از ترس تحریم های امریکا نمی خواهند میادین گازی ایران را استخراج و در انها سرمایه گذاری کنند ولی ایران باز هم دراین زمینه به کمک روسیه امده و با وجود این که شرکای خارجی دیگری هم دارد که خواهان به دست اوردن لقمه های چرب و نرمی از قبیل میدان گازی پارس جنوبی هستند زمانی برای فکر کردن و تغییر تصمیم به مسکو داده است.

الکساندر خرامچیخین معتقد است مشکلات مربوط به اجرای طرح های نفتی و گازی در ایران توسط طرف روسی پیش از هر چیز با فسخ قرارداد تحویل موشک های اس-300 مرتبط است. باید توجه داشت که برخی کشورها دقیقا براساس نحوه رفتار طرف مقابل با انها عمل می کنند. ایرانی ها طوری رفتار می کنند که در ظاهر به نظر می رسد این روس ها هستند که کار نمی کنند اما درخصوص عمل نکردن روسیه به قرارداد موشک های اس. سیصد باید گفت مقامات کشور می بایست از قبل درک می کردند که این کار پیامدهای بسیار جدی برای انها در بر خواهد داشت. درسال 2010 شورای امنیت تحریم های تسلیحاتی به خاطر متوقف نکردن برنامه هسته ای علیه ایران به اجرا گذاشت که فقط شامل جنگ افزارهای تهاجمی می شود و هیچ ربطی به تجهیزات ضد هوایی ندارد. مقامات ایران به خاطر مناقشه احتمالی با غرب و اسرائیل سعی می کنند جلو سناریو منفی را بگیرند و دفاع ضد هوایی خود را تقویت کنند و عمل نکردن روسیه به قرارداد امنیت این کشور را زیرسوال برده است. چون فسخ قرارداد موشکهای اس-300 نه تنها موجب بهبود شرایط انعقاد پیمان کاهش تسلیحات تهاجمی راهبردی بین روسیه و امریکا می شود بلکه به مذاق غرب خوش می اید. پس مقامات روسیه می توانستند از قبل پیش بینی کنند که چه عواقبی درانتظارشان خواهد بود. به ویژه این که بر اساس حقوق بین الملل در صورت عمل نکردن به قرار داد امکان دریافت غرامت فراهم می شود.

درخصوص دورنماهای عمل به خواسته های ایران باید گفت مقامات تهران به خوبی می فهمند که بخت کمی دارند ولی هدف اصلی انها مجازات روسیه و معرفی ان به عنوان یک شریک نامطمئن به تمام جهان است. به ویژه این که اظهارات مقامات ایران درخصوص یافتن جایگزین برای موشک های اس-300 روسی می تواند بلوف نباشد چون این کشور سال گذشته در زمان رژه نظامی موشک هایی بسیار شبیه نمونه های روسی به نمایش گذاشت. باید گفت این کشور از دو کانال یعنی چین و بلاروسی امکان دریافت این موشک ها را دارد.

ایوان رادیونف معتقد است شکایت ایران از روسیه با حقوق بین الملل تطابق دارد. مقامات مسکو در زمان انعقاد این قرارداد در سال 2008 به خوبی می دانستند که در صورت اجرا نکردن ان باید در انتظارشکایت تهران به دادگاه بین المللی باشند. به گفته وی درخصوص توقف طرح های مشترک گازی مسلم است که برای فعالیت بدون مشکل در ایران باید روابط سیاسی را با مقامات ان حفظ کرد ولی دراین جا مساله به تدابیر محدود کننده تهران مربوط نمی شود. تهران مایل است خود را در برابر یک سری خطرات مشخص بیمه کند و شرایط خاص خود را برای شرکت های خارجی مایل به حضور در بازار آن از جمله در زمینه تایید ذخایر پولی انها مطرح می کند ولی درکل مشکلات مربوط به اجرای توافقنامه های مشترک استخراج میادین گازی به عملکرد طرف روسی در ارتباط است. موضوع از این قرار است که مقامات شرکت های روسی به خاطر اوضاع پیچیده پیرامون ایران احساس خطر می کنند و از سرمایه گذاری های کلان در این کشور می ترسند.

جمهوری اسلامی به نوبه خود به اهمیتش به عنوان صادر کننده احتمالی گاز به اروپا واقف است و به همین دلیل مایل است بیشترین نفع را از محل استخراج میادین گازی اش به دست اورد.

در خصوص پیامدهای فسخ قرارداد تحویل موشک های اس-300 برای ایران بعید است که اوضاع خیلی بحرانی باشد. این کشور به راستی راه هایی برای دریافت این محصولات از کانالهای دیگر دارد. نخست این که موشکهای اس-300 با فناوری سا لهای 1970 ساخته شده اند و می توانند برای ایران به سرعت در حال رشد ودارای صنایع قوی و مبنای علمی کاملا قابل دسترسی باشند. با درنظر گرفتن این مساله می توان تصور کرد که تهران حتی روی دریافت غرامت از روسیه به خاطر عمل نکردن به این قرارداد یا مجازات روسیه حساب نکرده است. این جریان به تهران امکان می دهد اهمیت خود را به نمایش بگذارد و نشان دهد که می تواند با شرایط برابر با قدرتهای بزرگ گفت وگو کند.

منبع: ایران هسته‌ای

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا